Nghị quyết số 70-NQ/TW thực sự là một bước ngoặt chính sách sẽ góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới. Tinh thần xuyên suốt của Nghị quyết số 70-NQ/TW là “mở đường” thị trường điện cạnh tranh và đẩy mạnh thu hút đầu tư tư nhân.
Ý nghĩa then chốt của Nghị quyết số 70-NQ/TW, đã đưa ra một tầm nhìn mang tính hệ sinh thái khi từ năng lượng truyền thống đến năng lượng tái tạo, năng lượng sạch; từ công nghệ truyền thống chuyển sang công nghệ mới như hydrogen, amoniac xanh cho đến phát triển điện hạt nhân module nhỏ (SMR).
Từ kinh nghiệm và chính sách quốc tế, khung khổ pháp luật, cơ chế tài chính, tín dụng trong huy động và phân bổ nguồn vốn cho chuyển đổi năng lượng xanh; đồng thời nhận diện những rủi ro tài chính cần được quản trị, sẽ hỗ trợ bảo đảm quá trình chuyển đổi diễn ra bền vững và khả thi.
Chính sách tài chính xanh cấp độ khu vực, quốc gia
Tài chính xanh góp phần quan trọng trong việc định hình lại nền kinh tế theo hướng phát triển bền vững. Hiện nay, các quốc gia nhóm nước phát triển và đang phát triển đều triển khai gói phục hồi, chương trình thúc đẩy tài chính xanh và tiếp cận nguồn vốn cho các lĩnh vực tăng trưởng xanh, chống biến đổi khí hậu và phát triển bền vững.
Năm 2020, Ủy ban châu Âu (EC) đã đề xuất Thỏa thuận Xanh để hạn chế sự nóng lên toàn cầu và đảm bảo lượng khí thải carbon được giảm đáng kể. Thỏa thuận Xanh sẽ có những ưu đãi để khuyến khích đầu tư của khu vực tư nhân, đề ra mục tiêu phân bổ 01 nghìn tỷ EUR vào các khoản đầu tư xanh, với 503 tỷ EUR đến từ ngân sách châu Âu.
Tháng 6/2020, Đức đã đề xuất một trong những gói kích thích xanh lớn nhất từ trước đến nay, trị giá 130 tỷ EUR, bao gồm 50 tỷ EUR cho chi tiêu cho lĩnh vực khí hậu. Gói kích thích này tập trung vào các kế hoạch thúc đẩy việc bán xe điện, cải thiện hiệu quả năng lượng của các tòa nhà, phát triển mạng lưới giao thông công cộng, và lấy nguồn thuế để hỗ trợ chi phí phát triển năng lượng tái tạo.
Tháng 4/2021, Mỹ ban hành kế hoạch đầu tư cơ sở hạ tầng sau Đại dịch COVID-19. Trong đó, kế hoạch đầu tư 2 nghìn tỷ USD vào các dự án cơ sở hạ tầng công cộng, phát triển mạng lưới điện năng lượng sạch, và các tòa nhà tiết kiệm năng lượng. Kế hoạch bao gồm việc xây dựng tiêu chuẩn năng lượng sạch và hiệu quả cho các liên bang để đưa nước Mỹ đến mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2035.
Từ năm 2020, Nam Phi thực hiện Chương trình hỗ trợ phát triển năng lượng tái tạo và cơ sở hạ tầng nhằm hỗ trợ thúc đẩy đầu tư của khu vực tư nhân vào năng lượng tái tạo với tổng nguồn vốn đạt 14 tỷ USD cho 64 dự án.
Từ năm 2020 đến năm 2027, Thái Lan thực hiện ban hành kế hoạch đầu tư cho 92 dự án PPP vào cơ sở hạ tầng, với tổng giá trị là 1.09 nghìn tỷ Bath (33,39 tỷ USD) từ năm 2020 đến năm 2027.
Chính sách tài chính xanh của các ngân hàng trung ương
Chính sách tài chính xanh (CSTCX) của các ngân hàng trung ương (NHTW) trong việc cho vay đối với các ngân hàng thương mại (NHTM) là một công cụ quan trọng để thúc đẩy sự phát triển bền vững và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Việc xây dựng CSTCX góp phần tạo động lực cho các tổ chức tài chính tham gia vào hoạt động xanh, đảm bảo minh bạch trong báo cáo và giám sát các tài khoản đầu tư xanh.
Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC) đã tái cấp vốn với số tiền khoảng 69,5 tỷ CNY (tương đương 10,7 tỷ USD), trong năm 2020 để hỗ trợ các NHTM cho vay các dự án xanh (PBoC, 2020).
Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) đã phát triển các chương trình hỗ trợ tài chính xanh, bao gồm bảo lãnh phát hành trái phiếu xanh giá trị 10 tỷ GBP vào năm 2021, để tài trợ cho các dự án thân thiện với môi trường.
Chính sách tài chính xanh của các tổ chức quốc tế
Hiện nay, thị trường toàn cầu nhiều dự án về tài chính xanh được thực hiện ở các tổ chức định chế tài chính quốc tế lớn:
Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) phát triển các tiêu chuẩn tài chính xanh và nghiên cứu các khía cạnh kinh tế của biến đổi khí hậu.
Tập đoàn Tài chính quốc tế (IFC) liên minh với các tổ chức tài chính khu vực tư nhân để hỗ trợ khả năng phục hồi khí hậu và có trách nhiệm với xã hội và môi trường phát triển ở các nền kinh tế mới nổi.
Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) triển khai khung trái phiếu xanh để giảm thiểu và nỗ lực thích ứng tại các nước thành viên ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương.
Tại khu vực ASEAN, Khung quản lý môi trường và xã hội (ESMF) của Chương trình Phục hồi xanh của Quỹ Tài chính xúc tác xanh ASEAN (ACGF GRP). Khung quản lý môi trường và xã hội xác lập các nguyên tắc, quy tắc, thủ tục và hướng dẫn để tiến hành thẩm định về môi trường và xã hội, đối với các dự án tiềm năng trong Chương trình ACGF GRP.
Hội nghị Thượng đỉnh Diễn đàn Đối tác vì Tăng trưởng xanh và Mục tiêu toàn cầu (P4G) lần thứ 4 diễn ra tại Hà Nội, tháng 7/2025, Phiên thảo luận cấp Bộ trưởng với chủ đề “Đổi mới tài chính và chiến lược huy động vốn cho tăng trưởng xanh toàn cầu” đã tập trung vào 03 chủ đề lớn: Kinh nghiệm quốc tế trong phát triển thị trường tài chính xanh; giải pháp khắc phục rào cản kỹ thuật, pháp lý và thị trường; và chính sách tài chính nhằm thu hút đầu tư từ khu vực công và tư nhân.
Tổng Thư ký Hội nghị Liên hợp quốc về Thương mại và Phát triển (UNCTAD), nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cải cách cấu trúc tài chính toàn cầu để bảo đảm nguồn vốn đến đúng nơi, đúng lúc, nhất là ở các quốc gia đang phát triển. Từ góc độ các tổ chức tài chính toàn cầu, đại diện IFC, HSBC, MUFG Bank và Kenya Climate Ventures đã đưa ra nhiều phân tích thực tiễn về các rào cản trong huy động tài chính xanh và đề xuất những giải pháp sáng tạo.
Giám đốc quốc gia IFC tại Việt Nam, Campuchia và Lào, cho rằng Việt Nam cần khoảng 368 tỷ USD để đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2040. Tuy nhiên, hiện nay, tín dụng xanh mới chỉ chiếm chưa đầy 5% tổng dư nợ, thị trường trái phiếu khí hậu chưa phát triển. Ông kêu gọi các Chính phủ cần cải thiện quy định, nâng cao năng lực ngân hàng và phát triển các công cụ tài chính xanh mới phù hợp….
Xem chi tiết bài viết tại : Tạp chí diễn đàn doanh nghiệp
