(Ông) Phùng Xuân Minh — [Chủ tịch Saigon Ratings]
Quỹ đầu tư trái phiếu hạ tầng là trụ cột huy động vốn đầu tư cho các dự án hạ tầng của Chính phủ, địa phương, và cả các dự án hạ tầng của tư nhân có ý nghĩa quan trọng với nền kinh tế.
Quỹ đầu tư trái phiếu hạ tầng là một trong những chính sách quan trọng cho thị trường vốn hiện đại.
“Chân kiềng” nguồn lực
Tại dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 98/2020/TT-BTC ngày 16 tháng 11 năm 2020 của Bộ Tài chính hướng dẫn hoạt động và quản lý Quỹ đầu tư chứng khoán, Bộ Tài chính đề xuất quy định về Quỹ đầu tư trái phiếu hạ tầng (quỹ đầu tư công tư có tính trung và dài hạn).
Triển khai danh mục này, đồng nghĩa thị trường tài chính sẽ kết nối nguồn lực đầu tư trong nước với hạ tầng quốc gia và thế giới. Trên thực tế, để đầu tư hạ tầng, Việt Nam hiện nay huy động cả công và tư. Ngoài ra còn có nguồn vốn ODA tài trợ cho các dự án lớn, quan trọng. Khi huy động nguồn lực thế giới theo hướng này sẽ giảm bớt gánh nặng ngân sách Nhà nước, vì đây là nguồn lực không nhỏ để phát triển kinh tế bền vững.
Theo đó, Bộ Tài chính đã tiến hành thảo luận để hoàn thiện những nội dung dự thảo nhằm đảm bảo phù hợp với nhu cầu của thị trường, cơ sở pháp lý, điều hành kinh tế vĩ mô, giúp Việt Nam thu hút kinh nghiệm chuyên sâu, giải pháp quản lý từ các quốc gia có thị trường vốn phát triển.
Cơ hội từ quỹ đầu tư trái phiếu hạ tầng
Hiện nay, năng lực tiếp cận trái phiếu hạ tầng còn rất nhiều hạn chế, trong bối cảnh nhu cầu phát triển hạ tầng của Việt Nam rất lớn. Theo Ngân hàng Thế giới, để đạt mức tiêu chuẩn quốc tế hiện nay đến 2030, Việt Nam phải đầu tư gần 300 tỷ USD cho các dự án hạ tầng tất cả các lĩnh vực. Trong đó, mặc dù phần chi phí cao như ODA khá ổn định, nhưng nhu cầu chuyển đổi sang nguồn lực tư nhân có ý nghĩa quyết định.
Nghị quyết 70/NQ-TW của Bộ Chính trị về phát triển năng lượng tái tạo nêu rõ: đây sẽ là nguồn lực quan trọng để Việt Nam đạt mục tiêu xanh hóa kinh tế.
Hiện nay, nhiều địa phương như TP.HCM, Hà Nội… đang đồng loạt đưa ra yêu cầu đổi mới mô hình, thu hút nguồn vốn tư nhân cho các dự án hạ tầng như giao thông, năng lượng, xử lý môi trường. Bên cạnh đó là sự phối hợp giữa doanh nghiệp và ngân hàng thương mại.
Quỹ đầu tư trái phiếu hạ tầng khi được thành lập và vận hành sẽ tạo nên nền tảng vững chắc, là bệ đỡ tài chính cho hạ tầng quốc gia, hạn chế phụ thuộc vào ngân sách.
Nâng tầm thị trường vốn
Việc xếp hạng tín nhiệm là yêu cầu quan trọng để các doanh nghiệp phát hành trái phiếu hạ tầng đáp ứng chuẩn quốc tế, tăng tính minh bạch, thu hút nhà đầu tư nước ngoài.
Điểm đáng chú ý là nếu quỹ trái phiếu hạ tầng vận hành theo mô hình chuyên nghiệp, tính minh bạch cao, sẽ góp phần phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp từ mức hiện nay chỉ chiếm khoảng 12% GDP, tiến đến mức 20–25% trong thập kỷ tới.
Hai vấn đề cần quan tâm
Tại các buổi thảo luận về Thông tư 84 của Bộ Tài chính, nhiều ý kiến cho rằng:
Hành lang pháp lý trái phiếu hạ tầng cần rõ ràng hơn, đặc biệt là các tiêu chí, điều kiện huy động vốn.
Xếp hạng tín nhiệm cần trở thành tiêu chuẩn bắt buộc, giúp các bên liên quan có cơ sở đánh giá uy tín nhà phát hành.
Nếu thực hiện đồng bộ, quỹ trái phiếu hạ tầng sẽ trở thành kênh dẫn vốn quan trọng, không chỉ thu hút vốn tư nhân trong nước mà còn từ nước ngoài, thông qua việc chuẩn hóa thông tin, minh bạch dữ liệu, ứng dụng công nghệ tài chính.
Đặc biệt, các dự án lớn 10–50 năm liên quan đến giao thông, năng lượng, đô thị thông minh… cần nguồn vốn bền vững. Quỹ trái phiếu hạ tầng được kỳ vọng sẽ trở thành trụ cột trong dài hạn.
Xem chi tiết bài viết tại Trang 6 : Ấn phẩm in Diễn đàn Doanh nghiệp số 95 (Thứ Tư 26/11/2025)
